آیا ضعیفی چشم‌ها خوب می‌شود؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از افراد دارای ضعف بینایی یا والدینی که چشم فرزندشان ضعیف است را درگیر کرده. اما آیا واقعا درمانی برای این مشکل وجود دارد؟ در این مقاله از سایت شفاف با ما همراه باشید تا به بررسی این موضوع بپردازیم.
َضعیفی چشم‌ها چرا رخ می‌دهد؟
ضعیف شدن بینایی چشم‌ها اغلب بصورت دوربینی یا نزدیک بینی بوده و عوامل مختلفی در ایجاد و شدت آن دخیل‌اند. اعم از ژنتیک و توارث، بالا رفتن سن، تغذیه‌ی ضعیف و فشار بیش از حد بر چشم‌ها. به دلیل مشکلات فراوانی که در پی ضعیف شدن چشم‌ها برای افراد رخ می‌دهد، تقویت و درمان ضعیفی چشم اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.
بینایی درمانی و درمان ضعیفی چشم‌ها
بینایی درمانی یا تمرین بینایی، روشی برای بهبود بینایی بوده و شامل تمرین‌هایی برای تقویت عضلات چشم و بهبود توانایی بینایی است.
هدف از انجام تمرینات بینایی درمانی تقویت ماهیچه‌های چشم، بازآموزی بینایی ضعیف یا کمک به مشکلات ردیابی چشم است. این تمرینات بایستی تحت نظر بینایی سنجی یا چشم پزشک انجام شود.
بینایی درمانی در همه‌ی افراد پاسخگو نبوده و اغلب بر کودکان و گاها بزرگسالان دارای مشکلات زیر تاثیر گذار است:
نارسایی همگرایی (CI)
استرابیسم (ضربدری یا گردویی)
آمبلیوپی (تنبلی چشم)
نارساخوانی
تمرین‌های به کار گرفته شده در طول بینایی درمانی شامل مواردی همچون حرکات چشم‌ها، تمرین‌های دید دور، تمرین‌های دید نزدیک، تمرین‌های دید دو چشمی و تمرین‌های تعادل بین چشم‌ها هستند. این تمرین‌ها به بهبود توانایی بینایی، بهبود تعادل چشم و افزایش توانایی مغز برای تشخیص تصاویر کمک می‌کنند.
رژیم غذایی و درمان ضعیفی چشم‌ها
سبک تغذیه از مواردی است که بسیار بر سلامت چشم‌ها موثر بوده و بر بهبود بینایی و درمان ضعیفی چشم‌ها کمک می‌کند. تغذیه و رژیم غذایی مناسب باید شامل ویتامین‌ها و مواد مغذی کافی بوده و موارد زیر در آن رعايت شود:
۱. مصرف مقدار کافی مواد مغذی
شما باید توجه داشته باشید که برای داشتن چشم‌هایی سالم، به مقدار کافی از ویتامین‌ها، آنتی اکسیدان‌ها و مواد معدنی نیاز دارید.
۲. رعایت تعادل در مصرف مواد غذایی
یک رژیم مناسب و متنوع متعادل بوده و در آن مقادیر مناسبی از انواع مواد از جمله میوه، سبزیجات، ماهی، گوشت، مغزها، تخم مرغ و مواد لبنی وجود دارد.
۳. مصرف مواد مغذی خاص
برخی از مواد مغذی در تقویت چشم‌ها و بهبود بینایی تاثیر به سزایی دارند. از جمله لوتئین و زئاکسانتین که در مواد غذایی مانند ماهی و تخم مرغ، اسفناج، کلم و ذرت یافت می‌شوند.
۴. مصرف مواد مغذی حاوی آنتی اکسیدان
انواع مختلف آنتی اکسیدان همچون لوتئین، زاگزانتین، ویتامین‌های A و C و E، اسیدهای چرب به ویژه امگا۳، بتاکاروتن، فلز روی و… همچنین آنتی اکسیدان‌های قوی شامل توت فرنگی، موز، پرتقال و تمشک بوده که به بهبود بینایی و کاهش خطر بیماری‌های چشمی کمک می‌کنند.
برای درمان ضعیفی چشم چه بخوریم؟
برخی از مواد غذایی برای چشم‌ها مفید بوده و به درمان ضعیفی چشم‌ها کمک می‌کنند. این مواد غذایی عبارتند از:
ماهی
انواع ماهی به ویژه قزل آلا، ماهی تون و ماهی هوکی با داشتن اسیدهای چرب امگا۳ به تقویت چشم‌ها می‌پردازند. اسیدهای چرب امگا ۳ با کمک به رشد بینایی و سلامت شبکیه و جلوگیری از خشکی چشم به تقویت بینایی کمک می‌کنند.
تخم مرغ
تخم مرغ با داشتن مواد مغذی همچون پروتئین، ویتامین د و کاروتنوئیدها به سلامت چشم‌ها کمک می‌کند. زرده تخم مرغ حاوی ویتامین A، لوتئین، زاگزانتین و روی بوده که همگی برای سلامت چشم‌ها حیاتی محسوب می‌شوند. ویتامین A به محافظت از قرنیه پرداخته و لوتئین و زاگزانتین احتمال ابتلا به بیماری‌هایی همچون آی مروارید را کاهش می‌دهد.
سبزیجات و میوه‌ها
سبزیجات و میوه‌هایی همچون اسفناج، بادمجان، هویج، توت فرنگی، آلوئه ورا و زرشک در ترکیبات خود حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی همچون ویتامین C، ویتامین E، کاروتنوئیدها و رنگدانه‌های مختلفی بوده که به بهبود بینایی کمک می‌کنند.
مغزها و بذرها
بذرهایی همچون تخم کدو و بادمجان و مغزهایی مانند بادام، گردو و بادام زمینی حاوی ویتامین E و روغن‌های گیاهی بوده و به درمان ضعیفی چشم کمک می‌کنند. مصرف منظم مقادیری از ویتامین E بطور روزانه از وقوع آب مروارید جلوگیری می‌کند.
درمان ضعیفی چشم در خانه
راهکارهای نسبتا موثری برای درمان ضعیفی چشم در خانه وجود دارد که از میانشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درمان ضعیفی چشم با مصرف هویج
در هویج، ویتامین‌های A، C و E وجود داشته که در کنار مواد معدنی همچون زینک، حاوی آنتی اکسیدان‌ها بوده و از تخریب ماکولا جلوگیری می‌کنند. (ماکولا بخشی از شبکیه چشم بوده که در اثر ضعیفی چشم فرسوده می‌شود.) سایر منابع غذایی دارای چنین خواصی عبارتند از فلفل قرمز، بروکلی، اسفناج، سیب زمینی، توت فرنگی و مرکبات.
تمیز نگه داشتن دست‌ها
این مورد به تنهایی تاثیری بر درمان چشم‌های ضعیف ندارد. اما در صورتی که به جای عینک از لنز استفاده می‌کنید، آلوده بودن دست‌ها ممکن است منجر به تحریک چشم و ایجاد عفونت شده و این موضوع بر بینایی شما بی‌تاثیر نخواهد بود.
ورزش کردن
ورزش تنها برای کاهش وزن نیست. بلکه با کمک به کاهش چربی اضافه‌ی بدن، خطر ابتلا به دیابت را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. بیماری دیابت می‌تواند با آسیب وارد کردن به رگ‌های چشم، منجر به ضعف بینایی شود.
تقویت و رفع ضعیفی چشم‌ها با تمرینات ورزشی
برخی از حرکات و تمرینات ورزشی بر بهبود بینایی بسیار موثر بوده و به رفع تنبلی چشم‌ها و تقویت بینایی کمک می‌کنند. از جمله این تمرینات می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
تمرینات چشمی
تمریناتی همچون تمرینات دید دور و دید نزدیک، حرکت دادن چشم، دید دو چشمی و تعادل بین چشم‌ها از این دست تمرینات هستند. تمرینات چشمی موجب تقویت عضلات چشم و بهبود توانایی بینایی می‌شوند.
بدنسازی
بدنسازی به بهبود جریان خون به سمت چشم‌ها کمک نموده و در نتیجه منجر به بهبود بینایی می‌شود.
تمرینات استقامتی
تمریناتی همچون پیاده روی و دویدن، دوچرخه‌سواری به بهبود عملکرد قلب و عروق کمک نموده و در نتیجه جریان خون به سمت چشم‌ها افزایش می‌یابد.
تمرینات یوگا
حرکات ساده‌ی یوگا شامل تکرار حرکات چشم و کشش عضلات گردن، موجب بهبود بینایی می‌شوند.
بازی‌های چشمی
بسیاری از بازی‌های چشمی همچون پازل، معمای بینایی و برخی بازی‌های رایانه‌ای در تقویت چشم‌ها و درمان تنبلی چشم موثرند.
آیا ضعیفی چشم با عینک خوب می‌شود؟
تجویز عینک بنا به دستور پزشک به دلایل مختلفی صورت گرفته که مهم‌ترین آن‌ها بهبود بینایی فرد است. اما آیا عینک به درمان ضعیفی چشم کمک می‌کند؟ بله. اما به طور کاملا موقتی و فقط در زمانی که آن را به چشم دارید. برای درمان ضعیفی چشم تنها استفاده از عینک کافی نیست. اما در صورت وقوع تنبلی چشم و برای کودکان کمتر از ۱۰ سال، در صورت استفاده‌ی مداوم از عینک، امکان بهبودی کامل وجود داشته و بینایی تا حد زیادی تقویت می‌شود. همچنین عینک زدن در کودکانی که انحراف چشم دارند باید به صورت دائمی باشد تا با زدن عینک، انحراف چشم اصلاح و با مداومت، درمان شود. اما در بزرگسالان، زدن عینک تنها به بهبود وضعیت بینایی کمک نموده و با عینک زدن، نمره‌ی چشم پایین نمی‌آید.
آیا عینک زدن موجب ضعیفی چشم می‌شود؟
عده‌ای به اشتباه معتقدند که استفاده از عینک‌های طبی، چشم‌های شما را ضعیف‌تر می‌کند. این تفکر اشتباه بوده زیرا عینک به اصلاح عیوب انکساری چشم کمک نموده و با اینکه به رفع ضعیفی چشم جز در موارد خاص کمکی نمی‌کند، اما برای چشم‌های شما ضرری نداشته و موجب ضعیف‌تر شدن چشم‌ها نمی‌شود. برعکس، در صورت عینک نزدن در شرایطی که به آن نیاز دارید، به چشم‌های خود آسیب زده و موجب ضعیف‌تر شدن آن‌ها می‌شوید.
ضعیفی چشم کودکان
ضعیفی چشم از مشکلات رایج میان کودکان بوده و اغلب دیر تشخیص داده می‌شود. زیرا در بسیاری از مواقع تا زمانی که کودک از وضعیت بینایی خود شکایت نکند، والدین جهت معاینه و چکاپ دوره‌ای اقدامی نمی‌کنند.
ضعیفی چشم کودکان دلایل مختلفی داشته و به اشکال مختلفی بروز می‌کند. به عنوان مثال، دوربینی و نزدیک بینی اغلب ارثی بوده و در طول زمان درمان‌پذیر نبوده و حتی ممکن است شدت آن افزایش یابد.
انحراف چشم در کودکان اغلب به مرور زمان بهبود نیافته و تنها در برخی کودکان ممکن است این حالت با رشد در طی زمان کاهش بیابد.
تنبلی چشم در کودکان در صورت تشخیص به موقع و با بستن یکی از چشم‌ها و استفاده از چشم ضعیف، قابل درمان است.
علائم ضعیفی چشم کودکان
برای تشخیص هرچه زودتر و اقدام برای درمان، لازم است تا علائم ضعیفی چشم کودکان را دانسته و در صورت مشاهده‌ی آن، به چشم پزشک مراجعه کنیم. این علائم عبارتند از:
۱. کودک عادت کرده که برای دیدن هر چیزی بیش از حد به آن نزدیک شود.
۲. کودک بیش از حد معمول چشمانش را می‌مالد.
۳. هنگام نگاه کردن به اشیا دوردست، چشمان خود را جمع می‌کند.
۴. به طور ناگهانی، چشمانش دچار انحراف شده‌اند. یعنی از نظر فیزیکی، یکی از چشم‌ها یا هر دوی آن‌ها، زاویه‌اش تغییر کرده است.
۵. کودک از دوبینی یا سردرد شکایت دارد.
۶. زیاد پلک می‌زند.
۷. برای خواندن یا تماشا کردن چیزی، یکی از چشمانش را می‌بندد.
۸. علاقه‌ای به تماس چشمی ندارد.
۹. چشمان کودک به نور خیلی حساس است.
۱۰. چشم‌ها دچار قرمزی مزمن شده یا آب‌ریزی دارند.
آیا ضعیفی چشم کودک خوب می‌شود؟
پیش از سن ورود به مدرسه، والدین بایستی برای تشخیص و درمان تنبلی چشم فرزندشان به چشم پزشک مراجعه کنند. بسته به شدت تنبلی چشم، پزشک با بستن چشم کودک یا تجویز عینک اقدام به درمان می‌کند. در موارد شدیدتر، چشم کودک تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد.
درمان تنبلی چشم کودک
تنها راه درمان این مشکل، بستن چشم سالم و کار کشیدن از چشم تنبل است. بعضا پزشک برای درمان تنبلی چشم عینک نیز تجویز می‌کند. با تشخیص به موقع تنبلی چشم، طول دوره‌ی درمان کوتاه‌تر شده و استفاده از چشم بند به حداقل می‌رسد، همچنین درمان در سن پایین بسیار ساده و کم هزینه بوده و نتیجه نیز بسیار عالی است.
سخن پایانی
در پاسخ به پرسش “آیا ضعیفی چشم خوب می‌شود؟” نمی‌توان پاسخ واحدی داد و پاسخ بسته عواملی همچون شرایط، نوع مشکل چشم، سن و… متفاوت خواهد بود. بسته به این عوامل و نظر چشم پزشک، روش درمانی متفاوتی برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
سوالات متداول
آیا با زدن عینک ضعیفی چشم‌ها خوب می‌شود؟
این اتفاق تنها در صورتی رخ داده که فرد کمتر از ۱۰ سال سن داشته و چشمانش دچار مشکلاتی از قبیل تنبلی چشم یا انحراف چشم باشد.
چه خوراکی‌هایی جهت تقویت چشم و درمان ضعیفی چشم موثرند؟
خوراکی‌های حاوی ویتامین‌های A، C و E و حاوی آنتی اکسیدان‌ها از بهترین تقویت کننده‌های چشم به حساب ،می‌روند. از جمله هویج، بروکلی، ماهی، تخم مرغ و انواعی از مغزها.
چه راه‌هایی جهت جلوگیری از ضعیف شدن چشم کودکان وجود دارد؟
تغذیه عامل مهمی جهت جلوگیری از ضعیف شدن چشم کودکان است. از این جهت در دوران کودکی بایستی غذاها و گیاهانی که حاوی اسیدهای چرب امگا۳ بوده همچون ماهی، گردو، سبزیجات با برگ تیره و میوه‌های زرد و نارنجی را در رژیم غذایی کودک خود قرار دهید.
