راه‌های جلوگیری از خستگی چشم [هنگام مطالعه و کار با کامپیوتر]

خستگی چشم تنها یک عارضه‌ی پزشکی نبوده و احساسی آزاردهنده است. خستگی چشم ممکن است به دنبال فشار آمدن به چشم با نگاه کردن طولانی مدت به صفحه‌ی مانیتور، رانندگی طولانی مدت یا کتاب خوندن ایجاد شود. در شرایطی که خستگی چشم به دلیل بیماری چشم یا ضعیف شدن نبوده و فقط ناشی از خستگی باشد، با استراحت از بین رفته و به درمان یا مراقبت خاصی نیاز ندارد. در این مطلب به راه‌های جلوگیری از خستگی چشم می‌پردازیم.

علائم خستگی چشم

داشتن علائم خستگی چشم در مواردی عادی بوده و در مواردی نیز نشان دهنده‌ی مشکل یا آسیب جدی است. در زمان خستگی چشم ممکن است برخی علائم زیر بروز کند.

– خستگی و سوزش چشم‌ها

– آبریزش و خشکی چشم‌ها

– قرمزی چشم‌ها

– درد در ناحیه‌ی سر، گردن و شانه‌ها

– دوبینی و تاری دید

– حساسیت به نور

– اختلال در تمرکز

– احساس سنگینی در چشم‌ها

– خستگی چشم و احساس سرگیجه

– نداشتن توانایی باز کردن چشم‌ها

خستگی چشم چرا ایجاد می‌شود؟

خستگی چشم ممکن است ناشی از سبک زندگی بوده و با کار کردن و فشار به چشم ایجاد شود. در اینصورت مسئله‌ای عادی بوده و با استراحت کردن برطرف می‌شود. همچنین در مواردی، خستگی چشم به دلیل بیماری یا مشکل خاصی در بدن بروز می‌کند و در این موارد برای اقدام به درمان، بایستی علت خستگی چشم را بیابیم. از رایج‌ترین علت‌های خستگی چشم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

استراحت نداشتن چشم

افرادی که زیاد مطالعه می‌کنند و به چشمان خود استراحت نمی‌دهند، همچون دانشجویان و دانش آموزان، معمولا دچار خستگی چشم و سردرد هستند.

استرس

یکی از دلایل خستگی چشم، استرس و اضطرابی است که فرد روزانه در محیط کار یا خانه تجربه می‌کند.

نور نامناسب محیط

قرارگیری در نور زیاد یا به مدت طولانی در معرض آفتاب بودن، موجب خستگی چشم‌ها می‌شود. همچنین، تلاش برای بهتر دیدن در نور کم محیط نیز سبب فشار به چشم و علت خستگی و سوزش چشم است.

خیره شدن و کم پلک زدن

یکی دیگر از دلایل خستگی چشم، خیره شدن به صفحه‌ی مانیتور، موبایل یا تلویزیون است. زمانی که شما به صفحه نمایش خیره می‌شوید، تعداد پلک زدنتان کم شده و موجب خستگی، قرمزی و سوزش چشم خواهد بود. همچنین، رانندگی طولانی مدت و نگاه ممتد و بدون استراحت به سطح جاده نیز موجب خستگی چشم و خواب آلودگی می‌شود.

کمبود خواب

کاهش میزان خواب روزانه باعث شده تا عضلات چشم به اندازه‌ی کافی استراحت نکنند و در طول روز و در پی فعالیت‌های روزانه، علائم خستگی چشم بروز کند.

میزان رطوبت هوا

میزان رطوبت هوای موجود در اتاق یا محیط کار نیز از عوامل موثر بر خشکی چشم است. مواردی همچون باد خشک پنکه و وسایل گرمایشی هوا را خشک کرده و علت خسته شدن چشم‌ها است.

آلرژی

در افراد مبتلا به آلرژی، آزاد شدن ماده‌ای شیمیایی به نام هیستامین موجب گشاد شدن عروق و افزایش جریان خون در اطراف چشم می‌شود. این حالت با آبریزش چشم‌ها، خارش، تجمع مایع در اطراف چشم و پف همراه بوده و از دلایل خستگی چشم‌ها است.

ژنتیک

یکی از ویژگی‌هایی که از طریق کروموزوم‌ها و از والدین به فرزندان انتقال می‌یابد، وجود حلقه‌های تیره در اطراف چشم بوده که چشم را خسته‌‌تر نشان می‌دهد.

کم آبی

کم آبی بدن موجب کاهش حجم خون شده و فعالیت قلب و سایر اعضای بدن را با اختلال مواجه می‌کند. با کاهش جریان خون به چشم‌ها و پوست اطراف آن، علائم خستگی در چشم‌ها ظاهر می‌شود.

استفاده از لنز

لنز‌های زیبایی و طبی موجب خشک شدن سطح چشم می‌شود. در صورتی که به طور مداوم از لنز استفاده می‌کنید، حتما پیش از خوابیدن لنز را از چشم خارج کنید. در صورتی که از لنز طبی استقاده می‌کنید، هر چند وقت یکبار به جای لنز از عینک استفاده نمایید.

بیماری‌های چشمی

بیماری‌های چشم و ضعیف شدن چشم‌ها نیز می‌تواند دلیل خستگی چشم باشد.

راه‌های جلوگیری از خستگی چشم

برای درمان خستگی چشم، بایستی به کمک روش‌هایی از بروز این اتفاق جلوگیری کرد. در ادامه به معرفی تعدادی از راه‌های جلوگیری از خستگی چشم می‌پردازیم:

– برای جلوگیری از خستگی چشم هنگام مطالعه، نور اتاق را تنظیم کنید. کار کردن، مطالعه یا تلویزیون دیدن در محیط با نور نامناسب، چشم‌ها را خسته می‌کند. بهتر است از ترکیب نور سفید و قرمز استفاده کنید.

– برای رفع خستگی چشم می‌توانيد از قطره چشم استفاده نمایید. قطره چشم بدون نسخه نیز از داروخانه قابل تهیه است.

– برای رفع خستگی چشم از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید. زمانی که احساس سوزش یا خارش در چشمتان دارید، یک کیسه‌ی یخ یا حوله‌ی داغ را روی چشمانتان گذاشته و به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید تا خستگی چشم از بین برود.

– اگر از لنز استفاده می‌کنید، آن‌ را از چشم خارج کرده تا چشم‌هایتان استراحت کند.

– در زمان احساس قرمزی، خارش یا سوزش در چشم به مدت ۵ دقیقه چشمان خود را ببندید و به آنها استراحت دهید.

– اگر هوای اتاق خشک است، برای مرطوب کردن هوای اتاق و مرطوب نگه داشتن سطح چشم، از دستگاه بخور استفاده کنید. اگر خستگی چشم شما ناشی از خشکی چشم است، از قطره‌های رفع قرمزی چشم استفاده نکنید زیرا این قطره‌ها موجب تشدید خشکی چشم خواهد شد.

همچنین، برای جلوگیری از خستگی چشم کامپیوتر و یا رفع خستگی چشم بعد از مطالعه، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:

– زیاد پلک بزنید.

خیره شدن به صفحه نمایش و پلک نزدن موجب خستگی و قرمزی چشم می‌شود. در صورتی که مجبورید برای طولانی مدت با کامپیوتر کار کنید، حتما هر چند دقیقه یکبار پلک بزنید تا با ترشح اشک، چشمان شما مرطوب شود.

– به چشمانتان استراحت دهید.

از مهم‌ترین کارهایی که برای رفع خستگی چشم بایستی انجام دهید، استراحت دادن به چشم‌ها است. برای این کار می‌توانید از قانون ۲۰-۲۰-۲۰ استفاده کنید. به این صورت که هر ۲۰ دقیقه به جایی با فاصله‌ی ۲۰ فوت که معادل با ۶ متر است به مدت ۲۰ ثانیه نگاه کنید و پلک بزنید تا کمتر دچار خستگی چشم شوید.

– نور صفحه نمایش را تنظیم کنید.

در زمان کار با مانیتور منبع نور نباید بالا یا پشت سر باشد و بهتر است از یک چراغ مطالعه‌ی رومیزی استفاده کنید. همچنین، طرز نشستن شما باید به گونه‌ای باشد که مانیتور روبروی شما و در فاصله‌ای به اندازه‌ی طول بازو باشد. علاوه بر اینها، برای جلوگیری از خستگی چشم می‌توانيد میزان بزرگنمایی حروف را تنظیم نمایید.

رفع خستگی چشم با داروهای گیاهی

برخی داروهای گیاهی شامل روغن‌ها و ماسک‌های طبیعی نیز در درمان خستگی چشم موثرند.

رفع خستگی چشم با گلاب

گلاب با داشتن خاصیت ضد باکتری و ضدعفونی کنندگی، در رفع خستگی چشم موثر است. برای بهره گیری از خواص آن، می‌توانید چشم‌ها را با گلاب شست و شو دهید یا پنبه را به گلاب آغشته کرده و به مدت چند دقیقه روی چشم بسته بگذارید.

رفع خستگی چشم با روغن اسطوخودوس

برای رفع خستگی چشم به کمک روغن اسطوخودوس، کافی است چند قطره از آن را داخل یک فنجان آب ریخته و به مدت چند ثانیه روی چشم‌هایتان بگذارید.

رفع خستگی چشم با خوردن توت فرنگی

توت فرنگی با داشتن مقادیر زیادی از ویتامین C، می‌تواند سلول‌های شبکیه‌ی چشم را احیا کند. برای بهره گیری از خواص آن، دو عدد توت فرنگی را داخل فریزر قرار داده تا خنک و کمی فریز شود. سپس آن را روی چشم بگذارید تا خستگی چشم را رفع کند.

سخن پایانی

خستگی چشم حالتی آزار دهنده بوده که با نشانه‌هایی همچون خارش، سوزش یا آبریزش از چشم‌ها همراه است. خستگی چشم ممکن است ناشی از خستگی کارهای روزمره باشد که در این حالت، به کمک برخی راهکارها و استراحت از بین می‌رود. اما در صورت داشتن نشانه‌هایی همچون دوبینی، اختلال در دید به مدت طولانی و سرگیجه در کنار خستگی چشم‌ها، و در شرایطی که این موارد با استراحت رفع نشوند، شما بایستی در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه کنید. شما می‌توانيد با دریافت نوبت از طریق نوبت دهی عفونت چشم کرج برای دریافت نوبت اقدام کنید. همچنین مراجعه به مراکز معاینه تنبلی چشم کودکان در کرج نیز توصیه می‌شود.

سوالات متداول

منظور از خستگی چشم چیست؟

خستگی چشم عارضه‌ای شایع بوده که در اثر کار طولانی مدت و بی وقفه‌ی چشم‌ها مانند مطالعه و کار با کامپیوتر رخ می‌دهد.

علائم خستگی چشم چیست؟

از علائم خستگی چشم می‌توان به اشک ریزی چشم‌ها، خشکی چشم، تاری دید، حساسیت به نور، سوزش و خارش چشم‌ها اشاره کرد.

دلایل ایجاد خستگی چشم چیست؟

خستگی چشم ناشی از تمرکز شدید چشمان بوده و علت آن می‌تواند ناشی از رانندگی طولانی، مطالعه‌ی طولانی، استفاده‌ی طولانی مدت از رایانه و تلفن همراه، نور ناکافی محیط و عدم پلک زدن به مقدار کافی باشد.