از مشکلاتی که ممکن است تاثیر چشمگیر و فروانی روی ظاهر و زیبایی داشته باشد، افتادگی پلک یا پتوز (Ptosis) است. این اتفاق اغلب به دلیل افتادگی بیش از حد پلک بالایی چشم را می‌دهد و از علت‌های آن می‌توان به ضربه، افزایش سن یا اختلالات پزشکی اشاره نمود. زمانی که افتادگی پلک فقط یک چشم را درگیر کند پتوز یک طرفه و زمانی که هر دو چشم را درگیر کند پتوز دو طرفه نامیده می‌شود. در این مقاله از وبسایت اپتیک شفاف قصد داریم تا شما را با علت افتادگی پلک و درمان خانگی افتادگی پلک آشنا کنیم. پس با ما در ادامه همراه باشید.
افتادگی پلک چیست؟
پتوز یا افتادگی پلک ممکن است موقت یا دائمی باشد. گاها افتادگی پلک مادرزادی بوده و از بدو تولد وجود دارد. در بعضی موارد نیز افتادگی پلک به صورت اکتسابی بوده و در طول زندگی ایجاد می‌شود. بسته به شدت آن، پتوز پلک بالا ممکن است سطح مردمک را پوشانده و بینایی را تا حد زیادی کاهش دهد. در بیشتر موارد ابتلا به افتادگی پلک، این وضعیت به طور طبیعی یا با مداخلات پزشکی رفع خواهد شد.
علت افتادگی پلک
دلایل مختلفی برای افتادگی پلک وجود دارد که شامل علل طبیعی و علل جدی می‌شود. از نظر شیوع میان افراد، تفاوت چندانی میان مردان و زنان یا قومیت‌های مختلف وجود ندارد. البته، به دلیل روند طبیعی پیری، این اتفاق در افراد مسن بسیار شایع‌تر است. زیرا با افزایش سن، عضله‌ی مسئول بالا بردن پلک دچار کشیدگی خواهد شد.
البته توجه داشته باشید که افراد در هر سنی ممکن است در معرض افتادگی پلک باشند. در مواردی از بدو تولد، نوزادان مبتلا به افتادگی پلک هستند؛ گرچه این اتفاق بسیار نادر است. شایع‌ترین علت پتوز مادر زادی این است که عضله‌ی پلک به درستی رشد نمی‌کند. این افتادگی پلک ممکن است بینایی کودک را مختل کند و منجر به آمبلیوپی شود که این عارضه به عنوان تنبلی چشم نیز شناخته می‌شود.
در مواردی، افتادگی پلک در جوانی رخ داده و علت آن ناشناخته است. این عارضه ممکن است به دلیل تروما یا مشکلات عصبی رخ دهد. همچنین مواردی همچون مالش بیش از حد چشم، استفاده از لنزهای تماسی سفت، جراحی چشم، تورم، کیست، تومور پلک و تزریق بوتاکس از علل ایجاد افتادگی پلک در جوانی هستند.
عوامل خطر پتوز
بعضی از بیماری‌ها می‌توانند شما را در معرض ابتلا به پتوز قرار دهند. از جمله:
۱. بیماری‌های جدی
در مواردی، افتادگی پلک به دلیل مشکلات جدی همچون سکته‌ی مغزی، تومور مغزی یا سرطان اعصاب و عضلات ممکن است رخ دهد. برخی اختلالات عصبی که روی اعصاب یا عضلات چشم تاثیر می‌گذارند نیز ممکن است منجر به پتوز شوند. همچون میاسنتی گراویس.
۲. مشکلات پزشکی
پتوز ممکن است نشانه‌ی یک بیماری زمینه‌ای باشد. به خصوص اگر هر دو پلک را تحت تاثیر قرار دهد. پتوزی که تنها یکی از پلک‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد ممکن است ناشی از یک گل مژه یا آسیب عصبی باشد. عمل لیزیک یا جراحی کاتاراکت (آب مروارید) نیز گاهی اوقات به دلیل کشیدگی عضله یا تاندون، عامل ایجاد پتوز است، البته این اتفاق بسیار نادر است.
از کجا بفهمم افتادگی پلک دارم؟
برای این که متوجه شوید افتادگی پلک دارید یا خیر، در گام اول بایستی بررسی کنید و ببینید که آیا علائم افتادگی پلک را دارید؟ و در گام بعدی باید به چشم پزشک مراجعه نمایید تا تشخیص قطعی برای شما صورت بگیرد.
اصلی‌ترین علامت افتادگی پلک این است که یک یا هر دو پلک بالایی افتادگی دارند. در مواردی، این امر ممکن است بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. البته، افتادگی پلک برای بسیاری از مردم به سختی قابل توجه بوده یا همیشه اتفاق نمی‌افتد. ممکن است چشمانتان به شدت دچار خشکی و آبریزش بوده و متوجه شوید که صورتتان خسته به نظر می‌آید.
در پتوز، نواحی اصلی‌ای که تحت تاثیر قرار می‌گیرند، اطراف چشم‌ها بوده و بنا بر این ممکن است درد را در این نواحی تجربه کنید. همچنین این اتفاق می‌تواند موجب خسته به نظر رسیدن شما نیز باشد. برخی افراد مبتلا به پتوز با شدت بالا، ممکن است مجبور باشند در حین همان اعمال روزمره مانند صحبت کردن، سر خود را به عقب خم کنند تا بتوانند ببینند. چشم پزشک بایستی افتادگی مداوم پلک را بررسی کند تا مطمئن شود که هیچ بیماری زمینه‌ای وجود ندارد. این امر زمانی اهمیت می‌یابد که متوجه شوید سردردهای میگرنی یا سایر مسائل از اولین باری که متوجه افتادگی شده‌ايد، ظاهر شده‌اند.
تشخیص افتادگی پلک
برای تشخیص قطعی افتادگی پلک شما باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک معاینات فیزیکی انجام خواهد داد و از شما درباره‌ی سابقه‌ی پزشکی‌تان خواهد پرسید. در این شرایط با پزشک خود روراست بوده و برای او توضیح دهید که چند وقت است که پلک‌هایتان افتادگی دارند. پزشک آزمایش‌هایی برای یافتن علت آن انجام می‌دهد. به عنوان مثال ممکن است یک معاینه لامپ اسلیت انجام بگیرد تا پزشک بتواند به کمک نور با شدت بالا، چشم شما را از نزدیک مورد بررسی قرار دهد. در این حالت ممکن است چشمان شما برای این معاینه گشاد شده و مقداری ناراحتی چشم را تجربه کنید.
یکی دیگر از معایناتی که می‌توان برای تشخیص مشکلاتی مانند افتادگی پلک استفاده کرد، تست تنسیلون است. طی این روش تشخیصی، پزشک ممکن است دارویی به نام تنسیلون که به عنوان ادروفونیوم نیز شناخته می‌شود را به یکی از رگ‌های بدن تزریق کند. بسته به شرایط ممکن است از شما خواسته شود تا پاهای خود را ضربدری و باز کنید یا چند بار بایستید و بنشینید. پزشک شما را تحت نظر می‌گیرد تا ببیند آیا تنسیلون قدرت عضلانی شما را بهبود می‌بخشد یا خیر. این امر به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا بیماری میاسنتی گراویس موجب افتادگی پلک شماست یا خیر.
درمان افتادگی پلک
بسته به عصبی یا غیرعصبی بودن، علت و شدت پتوز، پزشک ممکن است به شما روش درمانی متفاوتی را پیشنهاد دهد. در صورتی که این عارضه از بدو تولد ایجاد شده و یا در اثر افزایش سن رخ دهد، پزشک ممکن است هیچ درمانی را توصیه نکند؛ زیرا این وضعیت اغلب برای سلامتی مضر نیست. البته، درمان می‌تواند زیبایی چهره را بهبود بخشیده و به رفع اختلالات بینایی کمک کند. روش‌های درمانی استفاده شده به صورت زیر است:
۱. جراحی
در جراحی پلک، عضله‌ی بالا برنده‌ی پلک سفت شده تا پلک به سمت بالا برود و در موقعیت مورد نظر قرار بگیرد. در مواردی، برای کودکانی که پتوز دارند، جراحی به منظور جلوگیری از تنبلی چشم توصیه می‌شود. هر چند جراحی خطراتی نیز دارند که عبارتند از: خشکی چشم، خراشیده شدن قرنیه و هماتوم.
۲. عصای پتوز
استفاده از عصای پتوز گزینه‌ای مناسب برای درمان افتادگی پلک بدون جراحی به شمار می‌رود. این روش شامل اضافه کردن یک زائده‌ی عصا مانند به فریم عینک است که پلک را در جای خود نگه داشته و از افتادگی آن جلوگیری می‌کند.
۲ نوع عصای پتوز وجود دارد. قابل تنظیم و تقویت شده. عصای قابل تنظیم به یک طرف قاب عینک و عصای تقویت شده به هر دو طرف آن متصل می‌شوند. عصاها قابل نصب بر روی همه‌ی انواع عینک هستند؛ اما بهترین عملکرد را روی فریم‌های فلزی دارند. اگر علاقه دارید تا از این روش استفاده کنید، با چشم پزشک یا جراح پلاستیک مشورت کنید.
۳. قطره چشمی
استفاده از قطره چشمی حاوی اکسی متازولین هیدروکلراید برای رفع افتادگی پلک اکتسابی تایید شده است.
