خطرات پنهان ورزشهای زمستانی برای چشم که از آنها بیخبرید!
چند لحظه تصور کنید بعد از یک روز هیجانانگیز روی پیست اسکی یا مسیر اسنوبرد، چشمهایتان قرمز، خشک یا مانند سوختگی احساس شوند — آیا میدانستید بسیاری از این ناراحتیها قابل پیشگیریاند و منبعشان همان عوامل سادهٔ زمستانی است که کمتر به چشم میآیند؟ این مطلب برای کسانی نوشته شده که میخواهند با کمترین ریسکِ ممکن از ورزشهای زمستانی لذت ببرند و درباره خطرات پنهان چشم اطلاعات دقیقی بهدست آورند. در ادامه میخوانید چگونه اشعههای منعکسشده، باد سرد، ذرات معلق و حتی انتخاب نادرست لنز یا عینک میتوانند بینایی را تهدید کنند، چطور نشانهها را زود تشخیص بدهید و چه اقدامات سادهای برای پیشگیری اتخاذ کنید. اگر به دنبال منابع معتبر و نحوهٔ جستجو برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ریسکها و راههای محافظت هستید، راهنماییهایی کاربردی و گامبهگام خواهیم داشت — از نکات انتخاب گَگل مناسب تا زمان مراجعه به متخصص. در پایان میدانید کجا میتوان معاینه تخصصی انجام داد، مثلاً برای دریافت مشاوره و معاینهٔ چشم در کرج چه مدارکی ببرید و چه سوالاتی از اپتومتریست یا چشمپزشک بپرسید. ادامه دهید تا چشمانتان در زمستان در امان بماند.
سرما، برف و باد ترکیبی هستند که میتوانند آسیبهای متنوع و گاه جدی به چشم وارد کنند؛ از تابش فرابنفش منعکسشده روی برف تا گزند بادهای سرد که موجب تبخیر سریع لایهٔ اشکی میشود. شناخت این خطرات به شما کمک میکند با تجهیزات مناسب و هوشیاری از بیناییتان محافظت کنید و در صورت بروز مشکل سریعتر اقدام کنید.
برفکوری (فتوکراتیت): وقتی برف چشم را میسوزاند
برفکوری یا فتوکراتیت به دنبال قرار گرفتن ناگهانی در معرض مقادیر بالای اشعهٔ ماوراءبنفش رخ میدهد و با درد شدید، اشکریزی و حساسیت به نور همراه است؛ این حالت اغلب چند ساعت پس از قرارگیری در برف یا هوای بسیار روشن خود را نشان میدهد. سطح برف میتواند بیش از ۷۵ درصد اشعهٔ UV را بازتاب دهد و در ارتفاعات این بازتاب و شدت تشعشعات بیشتر میشود؛ بنابراین پوشش محافظ با فیلتر UV 100% ضروری است. در صورت ظاهر شدن نشانهها، خروج سریع از منبع تابش، استفاده از اشک مصنوعی و مراجعهٔ فوری به تیم مراقبت چشم مانند اپتومتریست زهره حاج حسینی برای معاینهٔ چشم در کرج میتواند از آسیب طولانیمدت جلوگیری کند.
خشکی چشم و اثر باد سرد: مشکل رایج ورزشکاران زمستانی
هوای سرد و خشک همراه با باد شدید میزان تبخیر لایهٔ اشک را افزایش میدهد و باعث خشکی، سوزش و تاری دید میشود؛ افرادی که از لنز تماسی استفاده میکنند یا سابقهٔ سندرم خشکی چشم دارند، در معرض خطر بیشتری هستند. برای پیشگیری باید از اشک مصنوعی فاقد نگهدارنده قبل و بعد از فعالیت استفاده کنید، بهطور مرتب پلک بزنید و در محل خواب یا خودرو از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت محیط بهره ببرید. اگر خشکی متناوب باعث خستگی چشم و کاهش کیفیت دید میشود، یک معاینهٔ تخصصی نزد اپتومتریست زهره حاج حسینی برای معاینهٔ چشم در کرج میتواند تشخیص درست و برنامهٔ درمانی شامل قطرههای مرطوبکننده یا توصیهٔ استفاده از لنز مناسب را فراهم آورد.
آسیبهای مکانیکی، برخورد جسم خارجی و یخزدگی سطحی چشم
در ورزشهایی مثل اسکی یا اسنوبرد احتمال پرتاب سنگ، یخ یا برخورد شاخهها وجود دارد که میتواند باعث خراش قرنیه یا ورود جسم خارجی شود؛ لمس یا مالش چشم در این شرایط میتواند آسیب را تشدید کند. در مواجهه با جسم خارجی، ابتدا چشم را با آب یا نرمال سالین شستشو دهید و از تلاش برای کشیدن مژه یا جسم واردشده با ابزارهای نامناسب خودداری کنید. در موارد زخم سطحی یا کاهش محسوس بینایی، مراجعهٔ اضطراری به چشمپزشک واجب است؛ استفاده از عینکهای محافظ پلیکربنات و قابهای بسته بهطور چشمگیری از خطر ضربه و ورود ذرات جلوگیری میکند.
مسائل مربوط به لنزهای تماسی و عینکها در شرایط سرد
لنزهای تماسی در هوای سرد سریعتر خشک میشوند و این پدیده میتواند باعث ناراحتی، التهاب یا حتی میکروخراشهای قرنیه شود؛ برخی محلولهای نگهدارنده و قطرهها در دمای پایین کارایی کمتری نشان میدهند و نیاز به تنظیم دارند. توصیهٔ عملی شامل برداشتن لنزها هنگام انجام فعالیتهای طولانی در باد شدید، همراه داشتن قطرهٔ مرطوبکننده سازگار با لنز و ترجیح دادن عینکهای محافظ یا گَگلهایی است که فضای بسته و گرمای جزئی ایجاد میکنند. هنگام استفاده از عینک، به انتخاب شیشهٔ دارای پوشش ضدضربه و فیلتر UV توجه کنید چون مهگرفتگی میتواند دید را بهسرعت مختل کند و خطر سقوط یا برخورد را افزایش دهد.
نکات پیشگیری عملی: از انتخاب لنز تا نحوهٔ حمل تجهیزات
انتخاب حفاظ مناسب اولین و مؤثرترین اقدام است؛ لنزهای پلیکربنات در برابر ضربه مقاوماند و پوشش UV کامل باید مشخصهٔ هر عینک یا گَگل باشد. برای شرایط برفی، لنزهای با رنگهای خاص مانند گردویی یا قهوهای کنتراست را افزایش میدهند و در روزهای آفتابی استفاده از لنزهای تیره یا آینهای کمک به کاهش خیرگی میکند. لایهٔ داخلی گَگل باید تهویهٔ کافی داشته باشد تا مه کاهش یابد؛ تکنیکهای ساده مثل بالا کشیدن بند روی کلاه ایمنی یا استفاده از اسپری ضدبخار توصیهشده میتواند مفید باشد. حمل یک بستهٔ کوچک امدادی برای چشم شامل اشک مصنوعی، محلول سالین و پارچهٔ تمیز همراه داشتنِ قطرهٔ ضدالتهاب در صورت تجویز پزشک، ریسک آسیب را پایین میآورد.
چه زمانی باید به متخصص چشم مراجعه کنید و چه انتظاراتی داشته باشید
هر گونه درد شدیدی که با استراحت بهتر نشود، کاهش ناگهانی بینایی، ترشح چرکی، یا ورود جسمی که با شستشو خارج نمیشود نیازمند مراجعهٔ فوری است. در کلینیک، اپتومتریست یا چشمپزشک ممکن است معاینهٔ شکافلَمی برای ارزیابی قرنیه، بررسی سطح اشکی و اندازهگیری قدرت بینایی انجام دهد؛ بر اساس یافتهها، اقدامات درمانی شامل تجویز قطرههای آنتیبیوتیک، پمادهای محافظ یا اشکهای مصنوعی خواهد بود و در موارد شدیدتر مداخلات جراحی جزئی یا اقدامات تخصصی دیگری توصیه میشود. برای پیشگیری از بروز یا تشدید مشکلات چشم در ورزشهای زمستانی، بسیاری از ورزشکاران توصیه میکنند پیش از فصل برف معاینهٔ چشم کامل انجام دهند و مشورت در مورد نوع محافظ مناسب را از متخصص بپذیرند؛ در این زمینه میتوان از خدمات اپتومتریست زهره حاج حسینی برای معاینهٔ تخصصی در کرج استفاده کرد.
چشمان آماده برای پیست: برنامه عملی برای محافظت و واکنش سریع
تهدیدهای زمستانی برای چشم — بازتاب قوی UV، باد خشک، ذرات پرتابی و انتخاب نامناسب لنز یا گَگل — همگی قابل مدیریتاند؛ کلید در پیشبینی و آمادهسازی است. قدمهای عملی که امروز میتوانید بردارید: پیش از فصل یک معاینهٔ چشم کامل داشته باشید (مثلاً معاینهٔ چشم در کرج یا مرکز تخصصی محلتان) و اطلاعاتی دربارهٔ نوع لنز و نیاز به قطرهٔ مرطوبکننده دریافت کنید. روی پیست از گَگل یا عینک پلیکربنات با فیلتر UV 100% و تهویهٔ مناسب استفاده کنید، لنز تماسی را در شرایط باد شدید کوتاهمدت کنار بگذارید و بستهٔ اضطراری شامل اشک مصنوعی فاقد نگهدارنده، سالین و پارچهٔ تمیز همراه داشته باشید.
نگهداری و رفتارهای روزمره هم تفاوتسازند: گَگلها را تمیز نگه دارید و پوششهای محافظ را بررسی کنید، از قرار دادن محلولها در دمای بسیار پایین خودداری کنید و در خودرو یا محل استراحت از رطوبتساز بهره ببرید تا خشکی چشم کاهش یابد. علائم هشداردهنده — درد شدید، کاهش ناگهانی دید، ترشحات چرکی یا جسم خارجی که با شستشو خارج نمیشود — نیاز به مراجعهٔ فوری دارد.
با اجرای این اقدامات ساده نهتنها خطرات را کم میکنید، بلکه امکان لذت کامل از ورزشهای زمستانی را بدون قربانی کردن بیناییتان فراهم میکنید؛ حفاظتی که امروز میکنید، دیدِ فردایتان را تضمین میکند.
بیشتر بخوانید: